Κίνδυνος-σοκ για τη φέτα: Το «λουκέτο» που έρχεται και η απειλή να χάσει η Ελλάδα Αμερική, Βρετανία

Το σενάριο επιβολής lockdown για τα αιγοπρόβατα παραμένει ανοιχτό, λόγω της ευλογιάς που έχει προκαλέσει ανησυχία στον αγροτικό κόσμο. «Το θέμα είναι επί τάπητος, προσπαθούμε όμως με κάθε τρόπο να το αποφύγουμε», δήλωσε στον ΣΚΑΪ ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Χρήστος Κέλλας, προαναγγέλλοντας ότι το ζήτημα θα συζητηθεί σε σύσκεψη αύριο Δευτέρα (6/10).

Όπως εξήγησε, ένα πιθανό lockdown θα σημαίνει ακραία απαγόρευση μετακινήσεων ζώων, καθώς και περιορισμούς στη διακίνηση ζωοτροφών ή γάλακτος. Αν τελικά επιβληθεί, η διάρκειά του δεν θα μπορεί να είναι μικρότερη των 15 ημερών, ωστόσο, όπως υπογράμμισε, «καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια να μην φτάσουμε εκεί».

Έρχονται οι καθυστερημένες επιδοτήσεις

Ο κ. Κέλλας ανακοίνωσε επίσης ότι μέσα στις επόμενες δέκα ημέρες αναμένεται να ξεκινήσει η καταβολή των καθυστερημένων επιδοτήσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Πρώτοι θα πληρωθούν οι κτηνοτρόφοι για τις ζωοτροφές, ενώ οι αγρότες της Θεσσαλίας θα λάβουν αποζημιώσεις για τα χωράφια που παραμένουν μη καλλιεργήσιμα λόγω των φερτών υλικών από την κακοκαιρία Daniel.

Αναφορικά με τα μηνύματα επιστροφής χρημάτων που έλαβαν πρόσφατα ορισμένοι αγρότες, ο υφυπουργός διευκρίνισε ότι, μετά τη θεομηνία Daniel, είχαν δοθεί προκαταβολές βάσει δηλώσεων των ίδιων των παραγωγών. Μετά τους εξατομικευμένους ελέγχους, διαπιστώθηκε ότι σε 2.600 περιπτώσεις επί συνόλου 38.000 οι προκαταβολές ήταν υψηλότερες από το ποσό που αναλογούσε.

Όπως σημείωσε, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν ένσταση στους κατά τόπους ΕΛΓΑ, προσκομίζοντας τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Τα ποσά που θα θεωρηθούν αχρεωστήτως καταβληθέντα, θα επιστραφούν στην ΑΑΔΕ έως τον Δεκέμβριο του 2027.

Καμπανάκι για τις εξαγωγές

Στο μεταξύ, ορατός είναι πλέον ο κίνδυνος το «μάρμαρο» της ευλογίας των αιγοπροβάτων να το πληρώσουν -εκτός των κτηνοτρόφων- και οι εξαγωγείς αλλά και το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας.  

Υπό τον κίνδυνο να πληρώσει βαρύ τίμημα από την εξάπλωση της ευλογιάς των αιγοπροβάτων βρίσκεται η ελληνική φέτα, ενώ η συζήτηση περί εμβολιασμού των ζώων, απειλεί να προκαλέσει ντόμινο συνεπειών στην εξαγωγική δραστηριότητας του ΠΟΠ αυτού προϊόντος, θέτοντας σε αμφισβήτηση την πρόσβαση σε κρίσιμες αγορές, όπως επισημαίνει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων (ΣΕΒΓΑΠ), Χρήστος Αποστολόπουλος.

«Η χώρα μας κινδυνεύει να χάσει όχι μόνο πωλήσεις, αλλά μια εξαιρετικά δυναμική τροχιά εξωστρέφειας που χτίστηκε με κόπο», υπογραμμίζει και προσθέτει με αγωνία ότι «αν προχωρήσει ο εμβολιασμός των ζώων στη χώρα μας για την αντιμετώπιση της ευλογιάς, αγορές των τρίτων χωρών ενδέχεται να απαγορεύσουν την εισαγωγή ελληνικών γαλακτοκομικών προϊόντων, οδηγώντας σε απώλειες εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ».

Θα «φρενάρει» η επέκταση στο εξωτερικό

Τα τελευταία πέντε χρόνια, όπως εξηγεί, η ζήτηση σε σημαντικές αγορές όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αυστραλία, έχει εκτοξευτεί, με εξαγωγές που αγγίζουν πλέον τα 785 εκατ.ευρώ. Ωστόσο, όπως προσθέτει με έντονο προβληματισμό και ανησυχία, «η κατακόρυφη μείωση του ζωικού κεφαλαίου, που πλέον βρίσκεται σε μόλις 4% του αρχικού πληθυσμού, θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο τις τρέχουσες πωλήσεις, αλλά και μια ολόκληρη δυναμική ανάπτυξης που κατέγραφε διψήφια ποσοστά αύξησης κάθε χρόνο».

Ποιες χώρες «κλείνουν τις πόρτες» στα εμβολιασμένα ζώα;

Οι κανόνες των τρίτων χωρών όπως ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία και Ηνωμένο Βασίλειο, είναι ξεκάθαροι: δεν επιτρέπουν εισαγωγές γαλακτοκομικών από χώρες που εφαρμόζουν εμβολιασμό κατά της ευλογιάς, όπως μας λέει ο κ. Αποστολόπουλος και προσθέτει «δεν αναγνωρίζουν “καθαρές ζώνες” ή διαχωρισμούς μέσα στη χώρα· το «καθεστώς απαλλαγής» είναι ολότελα ή καθόλου». Στο πλαίσιο αυτό, ο πρόεδρος του ΣΕΒΓΑΠ σημειώνει ότι «η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή, καθώς δεν υπάρχουν εξαιρέσεις».

Ποιες χώρες αντιμετώπισαν το ίδιο πρόβλημα και πώς; Στην απάντηση αυτή, απαντά ότι οι Ισπανία, Βουλγαρία και Ρουμανία βρέθηκαν αντιμέτωπες με την ίδια απειλή και η αντίδρασή του αφορούσε τη λήψη και εφαρμογή έκτακτων μέτρων βιοασφαλείας: περιορισμός ζώων, καταστροφή μολυσμένων ζώων, αυστηρός έλεγχος μετακινήσεων και απολύμανση. «Κανείς δεν επέλεξε τον εμβολιασμό, μια απόφαση που συζητά να ακολουθήσει η Ελλάδα», σημειώνει.

Εμβολιασμός: λύση ή παγίδα;

Υπάρχει επιστημονική συναίνεση ότι ο εμβολιασμός δεν εξαλείφει πλήρως τη νόσο, σημειώνει ο κ. Αποστολόπουλος και λέει ότι αντιθέτως, μπορεί να δημιουργήσει ασυμπτωματικούς φορείς που συνεχίζουν τη μετάδοση της ζωονόσου, δυσχεραίνοντας την πλήρη εκρίζωση. «Η περίπτωση της Τουρκίας, που εφαρμόζει εμβολιασμό για πάνω από μια δεκαετία, καταδεικνύει τη δυσκολία απαλλαγής από την ασθένεια, παρά την εκτεταμένη χρήση του εμβολίου», υπογραμμίζει και προσθέτει ότι «αυτό σημαίνει πως ο εμβολιασμός μπορεί να γίνει παγίδα και να δυσχεράνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση».

Τι σημαίνουν στην πράξη τα αυστηρά μέτρα βιοασφαλείας που προτείνει ο ΣΕΒΓΑΠ;

Καλώντας σε άμεση και χωρίς συμβιβασμούς εφαρμογή μέτρων ο ΣΕΒΓΑΠ προτείνει τα εξής: οι κτηνοτροφικές μονάδες να δηλώνουν άμεσα την παραμικρή υποψία συμπτωμάτων, ακόμα κι αν αφορά μόνο ένα ζώο, οι περιορισμοί στις μετακινήσεις ζώων, ζωοτροφών, σφαγίων και γάλακτος πρέπει να τηρούνται απαρέγκλιτα και οποιαδήποτε παράβαση πρέπει να τιμωρείται αυστηρά. Παράλληλα, ο ΣΕΒΓΑΠ δια του προέδρου του προτείνει οι μονάδες που δεν εφαρμόζουν τα μέτρα βιοασφαλείας να αποκλείονται από κάθε αποζημίωση και σημειώνει εμφατικά ότι οι αποζημιώσεις στους κτηνοτρόφους πρέπει να καταβάλλονται γρήγορα και να είναι δίκαιες, ώστε να αποφευχθούν «παράτυπες» κινήσεις που βλάπτουν το σύνολο.

«Η εμπειρία δείχνει πως όσο πιο γρήγορα επιβληθούν αυστηρά μέτρα, τόσο μεγαλύτερες οι πιθανότητες επιτυχούς διαχείρισης της κρίσης», αναφέρει ο κ. Αποστολόπουλος και σημειώνει: «Η Ελλάδα καλείται να κινηθεί αποφασιστικά, προκειμένου να προστατεύσει την οικονομία της και την παγκόσμια φήμη της φέτας, που αποτελεί έναν από τους πιο ισχυρούς πρεσβευτές του ελληνικού αγροδιατροφικού τομέα».

Ανάλυση εξαγωγών ελληνικής φέτας 2020–2024

Οι συνολικές εξαγωγές ελληνικής φέτας παγκοσμίως σημείωσαν σταθερή αύξηση την τελευταία πενταετία και σύμφωνα με τα στοιχεία που διέθεσε για χρήση στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του ΣΕΒΓΑΠ το 2020 διαμορφώνονταν σε 422 εκατ. ευρώ, το 2021 σε 466 εκατ. ευρώ και ακολούθως τα επόμενα έτη μέχρι το 2024 σε 607 εκατ. ευρώ, 736 εκατ. ευρώ και 786 εκατ. ευρώ.

«Oι εξαγωγές του 2024 που ανήλθαν σε 785,8 εκατ. ευρώ καταγράφουν αύξηση 6,7% σε σύγκριση με το 2023», σημειώνει ο κ. Αποστολόπουλος και προσθέτει «πρόκειται για μια συνεχώς ανοδική πορεία, καθώς οι εξαγωγές φέτας έχουν υπερδιπλασιαστεί από το 2020, όταν διαμορφώνονταν στα 422 εκατ. ευρώ».

Παραδοσιακά, η Γερμανία παραμένει ο σημαντικότερος προορισμός για την ελληνική φέτα, με εξαγωγές που άγγιξαν τα 227,3 εκατ. ευρώ το 2024 και «παρότι καταγράφεται οριακή μείωση (-1,6%) σε σχέση με το 2023, η αγορά παραμένει σταθερά ισχυρή», μας σημειώνει.

Την ίδια στιγμή, η Ιταλία αναδεικνύεται σε ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά, σημειώνοντας εντυπωσιακή αύξηση 18,9%, φτάνοντας τα 103,3 εκατ. ευρώ. Την τριάδα των κορυφαίων αγορών συμπληρώνει το Ηνωμένο Βασίλειο, με εξαγωγές ύψους 90 εκατ. ευρώ (+4,1%).

Αξιοσημείωτη είναι η πορεία και στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι εξαγωγές φέτας άγγιξαν τα 61,9 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας άνοδο σχεδόν 16% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η ισχυρή παρουσία της ελληνικής ομογένειας, αλλά και η διείσδυση της μεσογειακής διατροφής στην αμερικανική κουλτούρα, φαίνεται να αποδίδουν καρπούς.

Αγορές-έκπληξη με εκρηκτική ανάπτυξη

Εντυπωσιακές αυξήσεις καταγράφηκαν και σε μικρότερες ή λιγότερο παραδοσιακές αγορές, οι οποίες αναδεικνύονται σε νέες ευκαιρίες για την ελληνική εξαγωγική δραστηριότητα, μας αναφέρει ο πρόεδρος του ΣΕΒΓΑΠ και ενδεικτικά αναφέρει τις: Μπαχρέιν +950%, Μαλδίβες +733%, Χιλή +254%, Λιθουανία +243%, Παναμάς +184%, Καζακστάν +100%, Αλβανία +119% και Αίγυπτος +80%.

Οι προαναφερόμενες αγορές, όπως μας επισημαίνει, «αν και μικρότερες σε απόλυτους αριθμούς, παρουσιάζουν μεγάλη δυναμική και μπορούν να αποτελέσουν στρατηγικούς στόχους για τις ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις».

Πτώση σε Κίνα, Σερβία και Ισραήλ

Βέβαια, δεν έλειψαν και οι αγορές όπου οι εξαγωγές εμφάνισαν πτωτική τάση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα: Κίνα: -32,8%, Σερβία: -56,4%, Ισραήλ: -59,6% και Αργεντινή: -62,5%.

«Η υποχώρηση σε αυτές τις περιοχές ενδέχεται να συνδέεται με γεωπολιτικά ζητήματα, προβλήματα logistics ή αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες. Απαιτείται στοχευμένη στρατηγική επανεξέτασης της παρουσίας της φέτας σε αυτές τις αγορές», τονίζει.

Η φέτα παραμένει «ένας ισχυρός πρεσβευτής της ελληνικής γαστρονομίας διεθνώς», μας λέει ο κ. Αποστολόπουλος και σημειώνει ότι μπορούν να ενισχυθούν περαιτέρω με στοχευμένες ενέργειες marketing και εμπορικής πολιτικής.